แนวทางการเลือก technology สำหรับ Content Management System ในปี 2023
เมื่อช่วงที่ผ่านมาได้มีโอกาสไปทำ project ที่เกี่ยวกับสังคมปัจจุบันในไทยมา หนึ่งในงานคือการเปลี่ยนโฉม website จากของเก่าเป็นของใหม่ ซึ่งพอเข้าไปดู technology เบื้องหลังแล้วพบว่ามันคือ Content Management System (CMS) โดยที่เราไม่เคยมีประสบการณ์ใช้งานหรือพัฒนาตรงมาก่อนหน้านี้ (รู้จักแค่ว่า CMS == WordPress ฮ่า ๆๆ) จึงเป็นโอกาสที่ดีที่เราได้ค้นคว้าและเรียนรู้เกี่ยวกับ CMS และเป็นโอกาสที่ดีกว่าที่ได้มาเขียน blog นี้ไว้แบ่งปันให้เพื่อน ๆ ที่เข้ามาอ่านกัน
CMS คืออะไร
CMS คือระบบที่ถูกออกแบบมาเพื่อช่วยในการสร้างและจัดการเนื้อหา (content) เช่น blog, post, forum บน website โดยเฉพาะ โดยมากจะมีส่วนประกอบด้วยกัน 5 ส่วน
- Editor Interface: ให้คนสร้าง content บน website ด้วยตนเอง โดยมักจะมีการจัดรูปแบบของ content มาให้สำหรับเริ่มต้นได้ง่ายอยู่แล้วอย่างเช่น หัวข้อ เนื้อหา tag เป็นต้น
- Database: เก็บข้อมูลเนื้อหาทั้งหมดเพื่อการจัดการและเรียกใช้ข้อมูลต่าง ๆ ใน website
- Themes/Templates: สำหรับการตกแต่ง user interface ของ website
- User Management: จัดการสิทธิ์และการเข้าถึงข้อมูลต่าง ๆ ของ user
- Plugins/Extensions: ส่วนเสริมที่เพิ่มความสามารถของ CMS ในด้านต่าง ๆ เช่น security, migration, third-party เป็นต้น มีทั้งแบบฟรีและเสียตังค์
https://elementor.com/features/page-builder/
ข้อดี-ข้อเสียของการใช้ CMS
- ไม่ต้องมีความรู้ technical ในการทำ website มาก: ลดการปวดหัวไม่ต้องเขียน code ลงทุกรายละเอียดเองเหมือนกับทำ website เอง เช่น HTML, CSS, JavaScript
- แก้ไขเนื้อหาที่ง่าย: เป็นธรรมชาติของ CMS ที่จะออกแบบให้เรา focus ที่การดูแล content
- การ scale ทำได้จำกัด: การปรับเปลี่ยนหรือเพิ่มเติม feature ในภายหลังก็ทำได้ในระดับนึง (ถ้ารองรับด้วย plugins/extensions ของ CMS นั้น ๆ) แต่ถ้า feature มันซับซ้อนมาก ๆ ก็ต้องการการเขียน code อยู่ดี
- ยังต้องการความรู้ technical สำหรับการ maintain: หากเราอยากให้ website เป็น production-grade ก็ต้องคำนึงเรื่อง security, deployment, version control, database อยู่ดี
มีหลาย CMS platform ที่น่าสนใจและได้รับความนิยม เช่น WordPress, Joomla, Drupal, Magento, Wix เป็นต้น บางตัวออกมาแบบสำหรับ use case เฉพาะ เช่น ทำระบบ e-commerce ก็จะเพิ่มส่วนที่เชื่อมกับการจ่ายเงิน, ดูแล order, track-and-trace เป็นต้น
https://www.thoughtworks.com/insights/blog/how-perfect-your-cms-implementation
Technology สำหรับ CMS
อย่างที่บอกไปในหัวข้อที่แล้วว่าการพัฒนา CMS เป็น production-grade ก็ต้องการความรู้ technical สำหรับ maintain ด้วย technology ต่าง ๆ ที่ขึ้นอยู่กับยี่ห้อ CMS ที่ใช้ แต่ส่วนใหญ่แล้วจะหนีไม่พ้นกลุ่มพวกนี้
- Programming language: PHP, Python โดยที่อันแรกมักจะเป็นหนึ่งในภาษาที่ระบบโดนโจมตีด้าน security บ่อยที่สุด
- Database: MySQL, PostgreSQL, SQLite
- Frontend development: HTML, CSS, JavaScript
- Server: Apache, NGINX โดยที่อันแรกมักจะเป็นหนึ่งในภาษาที่ระบบโดนโจมตีด้าน security บ่อยที่สุด
- Web Framework: Laravel, Django
- Version Control: Git
- Security: SSL/TLS
สืบเนื่องจากปัญหาที่ว่า themes/template และ user interface ของ CMS นั้นจะผูกติดกับระบบหลังบ้านของ CMS ลึกไปจนถึง database ด้วย ทำให้ไม่สามารถรับการ scale ของ feature ได้ทัน เลยทำให้เกิดแนวคิดของ Headless CMS ขึ้นเพื่อลดการยึดติดด้าน user interface ของ CMS ในขณะที่ยังคงความสะดวกสบายในการแก้ไข content ซึ่งเป็นจุดเด่นของ CMS อยู่
https://strapi.io/what-is-headless-cms
- Decoupled Structure: แยกการจัดการเนื้อหา และ user interface ออกจากกัน ส่งผลให้ frontend และ backend สามารถทำงานและ scale แยกกันอย่างอิสระ เพียงแค่ frontend ใช้ API จาก backend เพื่อดึงข้อมูลโดยที่ API schema และ definition จะถูกจัดการด้วยตัว CMS บางส่วน
- Flexible and Scalable: สามารถ scale ไปใช้งานสำหรับ ๆ หลาย frontend และหลาย platform พร้อม ๆ กัน
มีหลาย Headless CMS platform ที่น่าสนใจและมีคนใช้งานเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ เช่น Contentful, Strapi เป็นต้น
เพื่อให้เข้าใจได้ง่าย ๆ ก็เลยสรุปความแตกต่างระหว่าง Headless CMS และ Traditional CMS ออกมาไว้เป็นตารางเปรียบเทียบดังนี้
| CMS | Traditional CMS | Headless CMS |
|---|---|---|
| การพัฒนาและการปรับเปลี่ยน | การพัฒนาและการปรับเปลี่ยนทั้ง frontend และ backend ต้องทำพร้อมกัน | สามารถพัฒนา frontend และ backend โดยอิสระจากระบบหลัก |
| Flexibility | ต่ำกว่า เพราะผูกติดกับยี่ห้อ CMS และ plugins/extensions | มากกว่า |
| Scalability | ต้อง scale ทั้งระบบ ค่าใช้จ่ายสูง | สามารถ scale ได้แยกกันระหว่าง frontend และ backend |
| Template | มี template engine และ theme | ไม่มี ต้องลงมือเขียน code เอง |
| ค่าใช้จ่ายในการดูแลรักษา | ต่ำกว่า เนื่องจากดูแลแค่ CMS ที่เป็น monolith และ database | สูงกว่ามาก เนื่องจากต้องดูแลทั้ง frontend และ backend |
น่าจะเห็นภาพกันแล้วว่า CMS นั้นเป็น technology ที่ยังมีการใช้งานอยู่เพื่อลดแรงและค่าใช้จ่ายในการสร้าง content และดูแลรักษาในบางส่วน (ขึ้นอยู่กับยี่ห้อ CMS) แต่ก็แลกมากับข้อจำกัดในการ scale ของ feature ดังนั้นก่อนนำ CMS ไปใช้ควรศึกษาหาความรู้ว่า use case ของเรานั้นมันรองรับด้วย CMS มากขนาดไหน